19/02/2006
Ibrahim el Caferi Irak'ta seçimlerden sonra hükümeti kurma çalismalaridevam ederken, direnisçilerin saldirilari sürüyor ve birçok AmerikaliIrak'taki Amerikan askerlerinin bir an önce geri çekilmesini istiyor.
Irak'ta Aralik ayinda yapilan seçimlerin resmi sonuçlari kisa bir süreönce açiklandi ve en çok oy alan Sii partilerin olusturdugu Birlesik IrakIttifaki, isbasindaki Basbakan Ibrahim el Caferi'nin yeni dönemde deittifakin basbakan adayi olmasini kararlastirdi. Seçimde IrakMeclisi'ndeki toplam 275 sandalyenin 128'ini Siiler, 55'ini Sünnipartiler, 53'ünü de Kürt ittifaki kazanmisti. Geri kalan üyelikler, laikSünni partilerle, hristiyan ve Türkmenler arasinda paylasildi. Siiittifaki en çok sandalyeyi kazanmakla birlikte mecliste tek basina hükümetkurmaya yetecek sayida oya sahip olamadi.
Washington'daki Orta Dogu Enstitüsü uzmanlarindan ve DisisleriBakanliginda Orta Dogu ve Güney Asya Istihbarat Dairesi'nin eski baskanyardimcisi Wayne White, Ibrahim Caferi'nin yeni basbakan olarakseçilmesini hayretle karsiladigini belirtiyor:
"Caferi seçimden önce basbakanligi boyunca Irak'ta istikrari saglamayibasaramadi. Birçok Irakli ve özellikle Sünniler yeni dönemde farkli birkisinin basbakan olmasini bekliyordu."
Wayne White, Sii Basbakan Caferi döneminde, özellikle Irak IçisleriBakanliginda, daha önceki Basbakan Iyad Allawi tarafindan görevegetirilmis olan Sünnilerin görevden uzaklastirildigini ve bu bakanligininsan haklari ihlalleriyle suçlandigini belirtiyor.
Sünni Araplar ayni zamanda Sii Basbakan Caferi'nin, Sii din rejimitarafindan yönetilen Iran'a fazlasiyla yakin oldugunu düsünüyor.Caferi'nin geçen yil Nisan ayinda Basbakanlik görevini devralmasindanhemen sonra kabul ettigi ilk yabanci konugun Iran Disisleri Bakani oldugubirçoklari tarafindan unutulmus degil.
Yeni Irak parlamentosunun önümüzdeki günlerde ilk toplantisini yapmaküzere toplanmasi bekleniyor. Orta Dogu uzmani Wayne White, yeni koalisyonhükümetini kurma çalismalarinin tahmin edildigi gibi zor ve yavasilerledigini söylüyor:
"Asil sert pazarlik simdi baslayacak. Irak'ta bir dizi geçici hükümetdönemi geride kaliyor. Çok ciddi ve yogun pazarliklar yasanacak. SiiBasbakan Ibrahim el Caferi'ye Kürtler bile itirazda bulundu, bazi kirmiziçizgileri oldugunu açikladi. Kürtler, Caferi'yi, Kürt Cumhurbaskani CelalTalabani'nin ülke yönetimindeki rolünü sinirlamakla suçluyor."
Baskan Bush, sis sik Irak'in, terörle savasta son derece önemli oldugunusöylüyor. Oysa gerek Amerika'da, gerekse Irak'ta, Amerika liderligindekikoalisyon güçlerinin artik Irak'tan çikmasi gerektigini savunanlarinsayisi artiyor. Irak'taki askeri operasyonlari elestirenler, kitle imhasilahlarinin bulunmamis olmasini, direnisçilerin saldirilarinin sürmesini,Ebu Gureyb hapisanesinde yasanan skandali ve 2,200'den fazla Amerikanaskerinin ölmüs olmasini, askeri harekatin basarisiz oldugunu kanitlayanörnekler olarak siraliyor.
Eric Edelman Amerika Savunma Bakaninin Siyasi Islerden Sorumlu YardimcisiEric Edelman, Irak'in terörle savasta önemli bir savas alani oldugunusöylüyor:
"Irak'taki gelismelere göre, ya teröristler cesaret kazanip eylemleriniyayacak ve istedikleri hilafet rejimini kurma hedefi yönünde ilerleyecekya da agir darbe yiyecekler. Bizim açimizdan, Irak'ta basarisizligi kabuletmek diye bir tercih sözkonusu bile degil. Dolayisiyla baslangiçta busavasa girme konusunda farkli düsünceler sözkonusu olduysa bile, bugünküdurumda sonucun mutlaka basarili olmasi gerekiyor."
Irak'ta Aralik ayinda yapilan parlamento seçimlerinden birkaç ay önce Irakhalki ülkenin yeni anayasasini referandumla onayladi. Ancak, özellikleSünni Iraklilar, Siileri kayirdigi gerekçesiyle anayasayi elestiriyor.Anayasa, ülkenin federal yönetim sistemine geçmesine olanak taniyor.Sünniler bunun ileride Irak'in bölünmesi anlamina gelecegini düsünüyor vegüçlü bir merkezi hükümet anlayisini yerlestirmek için anayasanindegistirilmesini istiyor. Sünniler ayni zamanda, Irak'in büyük petrolyataklarinin Sii ve Kürt bölgelerinde bulundugunu hatirlatarak federalyönetim sisteminde petrol gelirlerinden Sünni bölgelerinin payalamayacagini belirtiyor.
Amerika Savunma Bakan Yardimcisi Edelman, Irak anayasasinin referandumlaonaylanmasinin tarihi dönüm noktasi oldugunu söylüyor:
"Yeni Irak anayasasinin eksik yanlari oldugu konusunda kuskum yok. Ama çokönemli bir olumlu yönü var ki, o da anayasanin Iraklilar tarafindan kalemealinmis olmasi. Iraklilar tarafindan, Iraklilar için yazildi ve Iraklilartarafindan onaylandi. Bence bunun Orta Dogu bölgesinde anayasal sistemiyerlestirme konusunda ne derece önemli oldugunu gözden uzak tutmamakgerekir."
Amerikan Genelkurmay Baskani'nin yardimcilarindan Korgeneral RaymondOdierno, Irak'taki askeri operasyonda önemli görevlerde bulundu. Amerikaligeneral, Irak'a girmeden önce, Amerika öncülügündeki koalisyonun baziönemli hesap hatalari yaptigini söylüyor:
"Bir kere, Saddam Hüseyin liderliginde 30 yil süren ve halki terörize edenbaski rejiminin sebep oldugu toplumsal tahribati hesaplayamadik. Irakdevlet kurumlari hiçbir görev yapamayacak durumdaydi. Daha sonra, rejimiuzaklastirmamizi izleyen dönemde de Irak devletinin, parasini, ordusunu,güvenlik sistemini yürütme yeteneginden tamamen yoksun oldugu görüldü. Ve,herseye sifir'dan baslamamiz gerekti."
Ancak Irak'ta, yasanan zorluklara ragmen gelismeler oldugu da bir gerçek.Geçen yilki seçimler ve anayasanin onaylanmasi ve eski diktatör SaddamHüseyin'in insanliga karsi suç isledigi gerekçesiyle mahkeme önüneçikarilmasi bu gelismeler arasinda sayiliyor. Amerika Savunma BakanYardimcisi Edelman, Irak halkini kutlamak gerektigini belirtiyor:
"Bir bütün olarak bakildiginda Irak'in, 30 yildan fazla sürendiktatörlügün izlerini silmek dahil olmak üzere, karsi karsiya olduguzorluklari gözönüne alirsak, üç yildan kisa bir süre içinde kaydedilenilerlemeden etkilenmemek mümkün degil."
Irak liderleri yeni koalisyon hükümetini ve cumhurbaskanligi konseyinikurmaya çalisirken, gözlemcilerin çogu, bu çabalarin sonucunun, hem kendiülkelerinin gelecegi hem de Amerika'yla Irak arasindaki iliskileraçisindan son derece önemli olacagini belirtiyor.
