TÜRKOCAKLARI DEĞERLENDİRME BÜLTENİ
I. BÖLÜM : TÜRKİYE ,VE RUSYA AÇISINDAN DURUM
GEÇTİĞİMİZ HAFTA AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI İLHAM ALİYEV, ABD’YE GİDEREK BAŞKAN BUSH İLE GÖRÜŞTÜ. BUSH, İLK DEFA ÜST DÜZEY PROTOKOL UYGULAYARAK ALİYEV’İ AĞIRLADI.
BU GÖRÜŞME ÖNCESİNDE, TÜRKİYE’DEN AZERBAYCAN’A BAŞTA CUMHURBAŞKANI SEZER OLMAK ÜZERE BİR KAÇ ÖNEMLİ ZİYARET GERÇEKLEŞTİ.
BU ZİYARETLERDE CUMHURBAŞKANI SEZER AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI ALİYEV’E ABD’NİN İRAN’A YÖNELİK MUHTEMEL BİR OPERASYONUNA TÜRKİYE’NİN KARŞI OLDUĞUNU BELİRTTİ VE AZERBAYCAN’IN DA KARŞI OLMASI YÖNÜNDE GÖRÜŞ BİRLİĞİ OLUŞTURULMASINI TALEP ETTİ. TÜRKİYE’DEN GİDEN DİĞER ÜST DÜZEY YETKİLİLER DE AYNI MESAJLARI VERDİLER.
NİTEKİM AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI ALİYEV, ABD’DE BAŞKAN BUSH İLE GÖRÜŞMESİNDEN SONRA GAZETECİLERLE YAPTIĞI MÜLAKATLARDA NET OLARAK “AZERBAYCAN İRAN’A YÖNELİK BİR HAREKAT OLMASINI İSTEMİYOR VE DESTEKLEMİYOR” DEDİ.
ABD’NİN İRAN’A FİİLİ BİR KARA HAREKATI DÜZENLEMESİ, LOJİSTİK AÇIDAN PEK MÜMKÜN GÖRÜLMEMEKTEDİR. IRAK BENZERİ TOPYEKÜN BİR KARA HAREKATI İÇİN, ABD’NİN GENEL SEFERBERLİK İLAN ETMESİ GEREKTİĞİ, BUNUN DA CUMHURİYETÇİLERİN SONUNU GETİRECEĞİ BELİRTİLMEKTEDİR.
HER NE KADAR ŞU ANDA BM’NİN GÜNDEMİNDE İRAN’A EKONOMİK AMBARGO VE ULUSLAR ARASI TECRİT DE OLSA, BAŞTA İSRAİL OLMAK ÜZERE ABD DIŞ POLİTİKASINDA ETKİN LOBİ KURULUŞLARI, ABD’NİN İRAN’IN NÜKLEER TESİSLERİNE YÖNELİK BİR HAVA HAREKATI DÜZENLEMESİNİ VE NOKTA VURUŞLARIYLA İRAN’IN BERTARAF EDİLMESİNİ İSTEMEKTEDİRLER.
BÖYLE BİR DURUMDA PETROL FİYATLARI 100 $ SEVİYELERİNİ GÖRECEKTİR Kİ ABD SERMAYESİNİN KONTROLÜ KENDİLERİNDE OLACAK VE KISA SÜRECEK BİR PETROL KRİZİNİ İSTEDİKLERİ KANAATİ YAYGINDIR.
HER NE KADAR RUSYA İRAN’A YÖNELİK BİR HAREKATIN KARŞISINDA BİR TAVIR DA ALSA, PETROL FİYATLARINDA % 30-35 ORANINDAKİ BİR YÜKSELMENİN RUSYA’NINDA ÇOK İŞİNE YARAYACAĞI AŞİKARDIR.
RUSYA DEVLET BAŞKANI PUTİN’İN RUSYA’DA EYALET SİSTEMİNE GEÇİŞ PROJESİ OLUŞTURDUĞU VE BUNA GÖRE ÖNÜMÜZDEKİ 10 YILLIK DÖNEM İŞİNDE GEVŞEK BİR POLİTİKA UYGULAYARAK ESKİ DEMİRPERDE ÜLKELERİNİ EYALETLER ŞEKLİNDE RUSYA’YA BAĞLAMAYI ÖNGÖRDÜĞÜ BİLGİSİ EDİNİLMİŞTİR. BU DOĞRULTUDA İLK AŞAMADA TATARİSTAN’IN SAMARA BÖLGESİNİ KAPSAYAN BİR EYALET ŞEKLİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.
TÜRKİYE, PUTİN’İN BU PROJESİNE HİÇ SICAK YAKLAŞMAYACAĞI DÜŞÜNÜLMEKTE, ÖNÜMÜZDEKİ ORTA VADELİ DÖNEMDE TÜRKİYE’DE ÖZELLİKLE MİLLİ NİTELİKLİ KURUM VE ÖRGÜTLER NEZDİNDE BİR ANTİ-RUS CEPHESİ GELİŞMESİ VE BUNA PARALEL OLARAK DA ABD İLE YENİ BİR YAKINLAŞMA SÜRECİNİN BAŞLAMASI MUHTEMEL GÖRÜLMEKTEDİR.
II. BÖLÜM : TÜRKİYE AÇISINDAN ABD’NİN İRAN OPERASYONU
TÜRKİYE’DE GEREK CUMHURBAŞKANI, GEREK HÜKÜMET, GEREK ASKERİ KANAT, İRAN HADİSESİNİN BİR KRİZE GEREK KALMADAN ÇÖZÜLMESİNDEN YANADIR. HATTA DİPLOMATİK YOLLARLA ÇÖZÜM KONUSUNDA HER TÜRLÜ ROLÜ ÜSTLENMEYE HAZIRDIR.
ABD, İRAN KONUSUNDA TÜRKİYE’Yİ AÇIK BİR ŞEKİLDE YANINDA GÖRMEK İSTEMEKTEDİR.
TÜRKİYE AÇISINDAN OLDUKÇA ZOR BİR DURUM SÖZ KONUSUDUR: TÜRKİYE, İRAN’A YÖNELİK KAMPANYAYA KATILIRSA BUNUN BEDELİNİ ÖNCELİKLE EKONOMİK OLARAK ÖDEMEK DURUMUNDA KALACAKTIR. ZİRA, TÜRKİYE’NİN YILLIK OLARAK ALDIĞI 31 MİLYAR M3’LÜK DOĞALGAZIN 10 MİLYAR M3’LÜK KISMI İRAN’DAN, 20 MİLYAR M3 ‘LÜK KISMI İSE RUSYA’DAN GELMEKTEDİR. TÜRKİYE’NİN İRAN’A EKONOMİK AMBARGO UYGULAMASI DEMEK, DOĞALGAZ AÇISINDAN OTOMATİKMAN RUSYA’YA MECBUR KALMASI ANLAMINA GELMEKTEDİR.
ABD, RUSYA’NIN DOĞALGAZ KONUSUNDA ADETA TEKEL OLUŞTURMA ÇABALARINDAN RAHATSIZDIR. ZATEN THE WASHINGTON POST GAZETESİNDE DIŞİŞLERİ BAKANI RICE’IN SON TÜRKİYE VE IRAK SEYAHATİ SONRASINDA “RİCE RUS DOĞALGAZI KONUSUNDA TÜRKİYE VE IRAK’I UYARDI” ŞEKLİNDE HABERLER ÇIKMAKTADIR.
ABD, RUSYA’YA ALTERNATİF OLARAK; BAKÜ-CEYHAN PETROL BORU HATTINA BAĞLANACAK TÜRK – YUNAN DOĞALGAZ HATTINI GÜNDEME GETİRMEKTEDİR. FAKAT BUNUN KISA VADEDE GERÇEKLEŞMESİ MÜMKÜN OLMADIĞI İÇİN TÜRKİYE’NİN ELİ RAHATLAMAMAKTADIR.
TÜRKİYE’NİN ABD’Yİ TERCİH ETMESİ HALİNDE ORTADOĞU’YA YÖNELİK TİCARETİNDE DE DARBE YİYECEĞİ AŞİKARDIR. ÇÜNKÜ, ORTADOĞU’YA TİCARETİN EN ÖNEMLİ AYAKLARINDAN BİRİSİ İRAN’DIR.
TÜRKİYE’NİN İRAN’DAN YANA TAVIR ALMASI İSE, ABD İLE ARASIDA TELAFİSİ SON DERECE ZOR VE AĞIR BİR KIRIKLIĞA YOL AÇACAKTIR.
SONUÇ OLARAK, İRAN HADİSESİNİN BİR KRİZE DÖNÜŞMEDEN ÇÖZÜLMESİ, TÜRKİYE AÇISINDAN NEREDEYSE YAŞAMSAL BİR ÖNEME HAİZDİR.
GEÇTİĞİMİZ HAFTA AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI İLHAM ALİYEV, ABD’YE GİDEREK BAŞKAN BUSH İLE GÖRÜŞTÜ. BUSH, İLK DEFA ÜST DÜZEY PROTOKOL UYGULAYARAK ALİYEV’İ AĞIRLADI.
BU GÖRÜŞME ÖNCESİNDE, TÜRKİYE’DEN AZERBAYCAN’A BAŞTA CUMHURBAŞKANI SEZER OLMAK ÜZERE BİR KAÇ ÖNEMLİ ZİYARET GERÇEKLEŞTİ.
BU ZİYARETLERDE CUMHURBAŞKANI SEZER AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI ALİYEV’E ABD’NİN İRAN’A YÖNELİK MUHTEMEL BİR OPERASYONUNA TÜRKİYE’NİN KARŞI OLDUĞUNU BELİRTTİ VE AZERBAYCAN’IN DA KARŞI OLMASI YÖNÜNDE GÖRÜŞ BİRLİĞİ OLUŞTURULMASINI TALEP ETTİ. TÜRKİYE’DEN GİDEN DİĞER ÜST DÜZEY YETKİLİLER DE AYNI MESAJLARI VERDİLER.
NİTEKİM AZERBAYCAN CUMHURBAŞKANI ALİYEV, ABD’DE BAŞKAN BUSH İLE GÖRÜŞMESİNDEN SONRA GAZETECİLERLE YAPTIĞI MÜLAKATLARDA NET OLARAK “AZERBAYCAN İRAN’A YÖNELİK BİR HAREKAT OLMASINI İSTEMİYOR VE DESTEKLEMİYOR” DEDİ.
ABD’NİN İRAN’A FİİLİ BİR KARA HAREKATI DÜZENLEMESİ, LOJİSTİK AÇIDAN PEK MÜMKÜN GÖRÜLMEMEKTEDİR. IRAK BENZERİ TOPYEKÜN BİR KARA HAREKATI İÇİN, ABD’NİN GENEL SEFERBERLİK İLAN ETMESİ GEREKTİĞİ, BUNUN DA CUMHURİYETÇİLERİN SONUNU GETİRECEĞİ BELİRTİLMEKTEDİR.
HER NE KADAR ŞU ANDA BM’NİN GÜNDEMİNDE İRAN’A EKONOMİK AMBARGO VE ULUSLAR ARASI TECRİT DE OLSA, BAŞTA İSRAİL OLMAK ÜZERE ABD DIŞ POLİTİKASINDA ETKİN LOBİ KURULUŞLARI, ABD’NİN İRAN’IN NÜKLEER TESİSLERİNE YÖNELİK BİR HAVA HAREKATI DÜZENLEMESİNİ VE NOKTA VURUŞLARIYLA İRAN’IN BERTARAF EDİLMESİNİ İSTEMEKTEDİRLER.
BÖYLE BİR DURUMDA PETROL FİYATLARI 100 $ SEVİYELERİNİ GÖRECEKTİR Kİ ABD SERMAYESİNİN KONTROLÜ KENDİLERİNDE OLACAK VE KISA SÜRECEK BİR PETROL KRİZİNİ İSTEDİKLERİ KANAATİ YAYGINDIR.
HER NE KADAR RUSYA İRAN’A YÖNELİK BİR HAREKATIN KARŞISINDA BİR TAVIR DA ALSA, PETROL FİYATLARINDA % 30-35 ORANINDAKİ BİR YÜKSELMENİN RUSYA’NINDA ÇOK İŞİNE YARAYACAĞI AŞİKARDIR.
RUSYA DEVLET BAŞKANI PUTİN’İN RUSYA’DA EYALET SİSTEMİNE GEÇİŞ PROJESİ OLUŞTURDUĞU VE BUNA GÖRE ÖNÜMÜZDEKİ 10 YILLIK DÖNEM İŞİNDE GEVŞEK BİR POLİTİKA UYGULAYARAK ESKİ DEMİRPERDE ÜLKELERİNİ EYALETLER ŞEKLİNDE RUSYA’YA BAĞLAMAYI ÖNGÖRDÜĞÜ BİLGİSİ EDİNİLMİŞTİR. BU DOĞRULTUDA İLK AŞAMADA TATARİSTAN’IN SAMARA BÖLGESİNİ KAPSAYAN BİR EYALET ŞEKLİNE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.
TÜRKİYE, PUTİN’İN BU PROJESİNE HİÇ SICAK YAKLAŞMAYACAĞI DÜŞÜNÜLMEKTE, ÖNÜMÜZDEKİ ORTA VADELİ DÖNEMDE TÜRKİYE’DE ÖZELLİKLE MİLLİ NİTELİKLİ KURUM VE ÖRGÜTLER NEZDİNDE BİR ANTİ-RUS CEPHESİ GELİŞMESİ VE BUNA PARALEL OLARAK DA ABD İLE YENİ BİR YAKINLAŞMA SÜRECİNİN BAŞLAMASI MUHTEMEL GÖRÜLMEKTEDİR.
II. BÖLÜM : TÜRKİYE AÇISINDAN ABD’NİN İRAN OPERASYONU
TÜRKİYE’DE GEREK CUMHURBAŞKANI, GEREK HÜKÜMET, GEREK ASKERİ KANAT, İRAN HADİSESİNİN BİR KRİZE GEREK KALMADAN ÇÖZÜLMESİNDEN YANADIR. HATTA DİPLOMATİK YOLLARLA ÇÖZÜM KONUSUNDA HER TÜRLÜ ROLÜ ÜSTLENMEYE HAZIRDIR.
ABD, İRAN KONUSUNDA TÜRKİYE’Yİ AÇIK BİR ŞEKİLDE YANINDA GÖRMEK İSTEMEKTEDİR.
TÜRKİYE AÇISINDAN OLDUKÇA ZOR BİR DURUM SÖZ KONUSUDUR: TÜRKİYE, İRAN’A YÖNELİK KAMPANYAYA KATILIRSA BUNUN BEDELİNİ ÖNCELİKLE EKONOMİK OLARAK ÖDEMEK DURUMUNDA KALACAKTIR. ZİRA, TÜRKİYE’NİN YILLIK OLARAK ALDIĞI 31 MİLYAR M3’LÜK DOĞALGAZIN 10 MİLYAR M3’LÜK KISMI İRAN’DAN, 20 MİLYAR M3 ‘LÜK KISMI İSE RUSYA’DAN GELMEKTEDİR. TÜRKİYE’NİN İRAN’A EKONOMİK AMBARGO UYGULAMASI DEMEK, DOĞALGAZ AÇISINDAN OTOMATİKMAN RUSYA’YA MECBUR KALMASI ANLAMINA GELMEKTEDİR.
ABD, RUSYA’NIN DOĞALGAZ KONUSUNDA ADETA TEKEL OLUŞTURMA ÇABALARINDAN RAHATSIZDIR. ZATEN THE WASHINGTON POST GAZETESİNDE DIŞİŞLERİ BAKANI RICE’IN SON TÜRKİYE VE IRAK SEYAHATİ SONRASINDA “RİCE RUS DOĞALGAZI KONUSUNDA TÜRKİYE VE IRAK’I UYARDI” ŞEKLİNDE HABERLER ÇIKMAKTADIR.
ABD, RUSYA’YA ALTERNATİF OLARAK; BAKÜ-CEYHAN PETROL BORU HATTINA BAĞLANACAK TÜRK – YUNAN DOĞALGAZ HATTINI GÜNDEME GETİRMEKTEDİR. FAKAT BUNUN KISA VADEDE GERÇEKLEŞMESİ MÜMKÜN OLMADIĞI İÇİN TÜRKİYE’NİN ELİ RAHATLAMAMAKTADIR.
TÜRKİYE’NİN ABD’Yİ TERCİH ETMESİ HALİNDE ORTADOĞU’YA YÖNELİK TİCARETİNDE DE DARBE YİYECEĞİ AŞİKARDIR. ÇÜNKÜ, ORTADOĞU’YA TİCARETİN EN ÖNEMLİ AYAKLARINDAN BİRİSİ İRAN’DIR.
TÜRKİYE’NİN İRAN’DAN YANA TAVIR ALMASI İSE, ABD İLE ARASIDA TELAFİSİ SON DERECE ZOR VE AĞIR BİR KIRIKLIĞA YOL AÇACAKTIR.
SONUÇ OLARAK, İRAN HADİSESİNİN BİR KRİZE DÖNÜŞMEDEN ÇÖZÜLMESİ, TÜRKİYE AÇISINDAN NEREDEYSE YAŞAMSAL BİR ÖNEME HAİZDİR.
